Op een heuvel torent de burcht Rode boven de stad Herzogenrath uit – de robuuste toren lijkt vanuit de verte op een stevig middeleeuws bouwwerk dat je niet direct met de Romeinse wegen associeert. Toch is deze burcht voor het VIA-project van groot belang vanwege de handels- en hoofdwegen. De hooggelegen vestingburcht Rode diende ertoe om een nieuwe tak van de oude Romeinse route veilig te stellen die Keulen verbond met de belangrijkste handelscentra in Vlaanderen en Brabant. Bij Herzogenrath stak de weg het riviertje de Wurm over en was door het lage grondwaterpeil, meerdere beekjes en het moerassige terrein beter te verdedigen dan het oorspronkelijke traject boven Rimburg. De vaste tolinkomsten bij deze oversteekplaats en zeker ook het vruchtbare akkerland in de omgeving maakten de plaats financieel aantrekkelijk voor de gravenfamilie von Saffenberg, die de tolburg nog voor het jaar 1104 stichtten.

Een ander belangrijk monument in de historische omgeving is de abdij Rolduc die aan het begin van de 12^de eeuw door Ailbertus von Antoing als kleine kluizenaarswoning werd gebouwd. De abdij vergaarde in de volgende eeuwen door grondbezit, financiële schenkingen en de exploitatie van molens en kolenwinning veel bezittingen. Deze rijkdom weerspiegelt zich ook tegenwoordig nog in de indrukwekkende abdijkerk en de in verschillende tijden gebouwde bijgebouwen.